چگونه از پای دیابتی مراقبت کنیم؟
چگونه از پای دیابتی مراقبت کنیم؟ - آبی روز
- چگونه از پای دیابتی مراقبت کنیم؟ - آبی روز
دیابت بیماری است که در آن یا انسولین باندازه کافی ساخته نمی شود و یا بدن نمی تواند انسولین را بدرستی استفاده کند. وقتی دچار دیابت هستید، قند خون بجای آنکه به درون یاخته ها برود، افزایش پیدا می کند. وقتی غلظت قند خون خیلی زیاد شود، مشکلات جدی برای فرد بیمار رخ می دهد.
2 نوع دیابت داریم: نوع 1 زمانی رخ می دهد که بدن انسولینی نمی سازد. در نوع 2، هم بدن انسولین کافی نمی سازد و هم یاخته ها به انسولین جواب نمی دهند. بین 95 – 90% افرادی که دیابت برای آنها تشخیص داده می شود، دیابت نوع 2 دارند.
چگونه دیابت بدن مرا تحت تاثیر قرار می دهد؟
دیابت سبب می شود اندازه قند خون شما بالاتر از حدود طبیعی باشد. بمرور زمان، سطوح بالای قند خون می تواند به رگ های خونی و اعصاب آسیب زند. آسیب به عصب ها بدین معنی است که ممکن است دردی سوزشی در بخشی از بدن حس کنید یا در قسمتی از بدن حسّی نداشته باشید ( به این مشکل می گویند نوروپاتی دیابتی ). آسیب به رگ های خونی باعث می شود تا به قسمت هایی از بدن باندازه کافی خون نرسد و آن قسمت ها از تغذیه درست بوسیله خون محروم شوند.چرا باید برای پاهایم نگران باشم؟
بیماران دیابتی اغلب مشکلاتی با پاهایشان دارند. بخشی از مشکل چنین است که پای بیماران دچار دیابت طولانی مدت، ممکن است دچار زخم هایی شود که بآسانی بهبود نیابد. از دست رفتن حسّ لمس در پای شما و شایدکم شدن قدرت دید چشم ها که بازهم ممکن است بعلت دیابت باشد، باعث می شود که بسختی بتوانید به وجود زخم یا تاول در آنجا پی ببرید. از سوی دیگر، ممکن است رگ های پای بیمار دچار گرفتگی بوده و در نتیجه به محل آسیب دیده بخوبی خونرسانی نشود. اگر از زخم های کوچک بدرستی مراقبت نشود، می توانند به زخم های مهم و عمیقی تبدیل شوند. اگر این زخم ها عفونی شوند – که اکثرا هم اینطور می شود ( یعنی میکروب ها در زخم تکثیر شده و به بافت آن محل حمله کرده اند )-، ممکن است به بستری نیازمند شوید، و در حالات بسیار وخیم، قطع پا ضرورت پیدا کند.
زخم پای دیابتی عارضه ای طولانی مدت است و مراقبت درست و دقیقی می طلبد. این راهنما نکته هایی را به شما خواهد آموخت که به مراقبت بهتر شما از پاها کمک می کند.
چگونه از بروز زخم پا پیشگیری کنیم؟تمیز نگه داشتن پاها بسیار مهم است. این کار هم بهانه ای است برای نگاه کردن دقیق تر به پاها و هم در پیشگیری از ابتلا به زخم های پرعارضه موثر است. توصیه می شود روزانه – و بر حسب نیاز – 2 – 1 بار پاها با آب نیم گرم و صابون شسته شوند. با توجه به احتمال آسیب لیف حمام و سایر وسایل ساینده به پوست، شستشو با دست انجام شود. پس از شستن، پوست پا بنرمی با دستمال یا حوله ای لطیف خشک گردد ( نباید هنگام خشک کردن، پوست ساییده شود ). توجه کنید که میان انگشتان کاملا خشک شود.
هر روز پاها را از نظر پیدا شدن زخم و هر نوع آسیب پوستی دیگر بررسی کنید. هرگونه آسیب پوستی می تواند به یک زخم عفونی تبدیل شود. ممکن است برای بررسی کف پاها به آینه نیاز داشته باشید. اگر قرمزی، ورم، دردی که خودبخود برطرف نمی شود، کرختی و یا احساس قلقلک در قسمتی از پایتان داشتید، به پزشک بگویید.
پوست پایتان را با استفاده از کرم یا محلولی نرم کننده، نرم و لطیف نگه دارید بخصوص به پاشنه های پاها توجه کنید ( از جمله مواد در دسترس پماد وازلین، پماد ویتامین آ+د و گلیسرین است ). اگر پوست پا ترک خورد، در مورد شیوه مراقبت و درمان آن با پزشک مشورت کنید.
اگر از کفش های ایمنی و مشابه آن که جلوی بسته داشته و در هنگام عرق کردن پا رطوبت را در مجاورت آن نگه می دارند استفاده می کنید، با پزشک در مورد ادامه استفاده از آن مشورت کنید زیرا شرایط رطوبت زیاد، بعلاوه احتمال آسیب های شغلی پا زمینه ساز زخم های عارضه دار است. برای اینکه پاها در کفش، جوراب و سایر پوششها خشک بماند، می توانید از پودرهای ساده بهداشتی استفاده کنید ( به جاهای مختلف پا پودر بزنید ).
سعی کنید از ایجاد تعمدی زخم ها در این ناحیه، مثلا تراشیدن موهای ناحیه با تیغ پرهیز کنید.
میخچه ها، پینه ها و … را در اسرع وقت و بخوبی درمان کنید. اما خودتان بدون مشورت با پزشک به این کار اقدام نکنید.
وقتی می خواهید ناخن ها را بگیرید، بصورت یک خط صاف ناخن را قطع کنید زیرا چیدن کناره های ناخن ممکن است باعث رفتن ناخن بداخل گوشت شود. شاید بهتر باشد قبل از ناخن گرفتن، پاها را برای چند دقیقه در آب نیمه گرم نگه دارید تا ناخن ها نرم تر شده و راحتتر قطع شوند. زیر ناخن ها را بدقّت تمیز کنید ( زخم نکنید ).
مواظب باشید پاهایتان زیادی گرم یا سرد نشود.
با پای برهنه راه نروید.
هنگام انتخاب کفش و جوراب به چه نکته هایی دقت کنم؟
· بدون جوراب، کفش نپوشید.
· از صندل ها ( در بیرون از منزل ) یا کفش های جلوباز استفاده نکنید.
· کفش های پاشنه بلند و کفش هایی که نوک دارند نپوشید.
· از جوراب های ساق بلند یا معمولی استفاده کنید که هم از جایی به پا فشار نیاورند و هم از بلند ترین انگشتتان 1 سانتی متری بلندتر باشند. جوراب کشباف، جوراب نایلونی، جوراب هایی که بالایشان حلقه ی کشی یا بند دارند، یا جوراب هایی که داخلشان درز دارند استفاده نکنید.
· کفش های تنگ و ناراحت نپوشید که در پایتان موجب سایش یا بریدگی شوند. اگر سابقه ای از مشکلات قبلی با کفش های نامناسب داشته اید ممکن است لازم باشد برای مورد خاص شما قالب گیری و ساخت کفش انجام شود.
· پیش از آنکه کفش یا تویی کفش خاصی بخرید با پزشک مشورت کنید.
· در اواخر روز که پای شما اندکی متورم است، برای خرید کفش بروید. اگر هنگام تورم پا کفش ها برایتان راحت باشد، احتمالا در تمام روز هم راحت خواهند بود.
· مدت زمان پوشیدن کفش های تازه را بآرامی افزایش دهید و برای چند روز حداکثر روزانه یکساعت آنها را بپوشید.
· هر روز کفش ها و جوراب ها را عوض کنید. دستکم دو جفت کفش داشته باشید که بتوانید حداقل یک روز در میان آنها را عوض کنید.
· هر روز داخل برای جستجوی چیزهایی مثل سنگریزه یا تاخوردگی پوشش داخلی، کفش هایتان را بررسی کنید. این چیزها می توانند با پایتان اصطکاک داشته و موجب تاول یا زخم در آن شوند.
پزشک چند مرتبه پاهایم را بررسی خواهد کرد؟پزشک یا پرستار شما می باید پایتان را بصورت دوره ای و در هنگام ویزیت معمول بررسی کند. اگر هرگونه مشکل همچون کرختی، زخم ها یا تورفتگی ناخن بدرون گوشت احساس می کنید، واضحا مشکل را یادآور شوید.